Xinxife, hide apo kimça, sic quhen ne krahina te ndryshme, është koha për t`i shijuar. Me ardhjen e Vjeshtës kokrrat e tyre janë pjekur. Ato kane vlera kuruese dhe ushqyese, hahen te fresketa por dhe gatuhen.
Ky frut interesant me origjinë nga Kina e largët ka mbi 4.000 vjet që kultivohet në të gjithë botën me më shumë se 400 varietete.Edhe në vendin tonë, idet apo hidet rriten nga jugu në veri. Ato i gjen në Tiranë, Durrës, Krujë, Lezhë, Shkodër, Lushnjë, Fier dhe Berat, por në vitet e fundit kanë nisur të kultivohen edhe në disa zona të Fushë Krujës, ku mund ta gjesh të mbjellë në masë këtë dru frutor.
Klima mesdhetare e Shqipërisë e bën akoma më të favorshme kultivimin e këtij fruti, i cili ka potencialin për të qenë një biznes fitimprurës në sektorin bujqësor, për të përmbushur kërkesat në rritje të tregut vendas dhe për të kërkuar tregje të reja ndërkombëtare.
Shumë pak e dinë, por ky frut është përdorur për 4.000 vjet në mjekësinë tradicionale kineze, për shkak dhe të përbërësve kurues. Idja përmban magnez, potas, kalcium, manganez, fosfor dhe hekur.
Sipas të dhënave, ato përmbajnë 20 herë më shumë vitaminë C se çdo agrume tjetër, që forcon sistemin imunitar dhe lufton infeksionet duke u përdorur si ilaç mjekësor për mijëra vjet në shumë kultura në botë në formën e çajit përshembull, për të qetësuar fytin.
Frutat e ides kanë gjithashtu aftësinë për të ulur presionin e gjakut, ndihmojnë kundër sëmundjes së mëlçisë, për të trajtuar aneminë, dhe pengojnë rritjen e qelizave të tumorit që mund të çojnë në leuçemi.
Ekstraktet e ides janë përdorur edhe në produktet e kujdesit të lëkurës për të zvogëluar rrudhat, hidratimin e lëkurës së thatë, dhe për të trajtuar dhimbjet e djegies nga dielli.
Fakti që ky frut ka kaq shumë benefite, ka të bëjë jo vetëm me një kombinim të vetëm, por me kompleksitetin e fito-ushqyesve.
Shkencëtarët, sipas informacioneve të AgroËeb.org kanë identifikuar tetë flavanole tek fruti i ides, të cilat kanë aftësi qetësuese-jo me kot farat e ides janë përdorur për të trajtuar pagjumësinë në mjekësinë tradicionale kineze.
Ndërkohë që flavanoli apigenin (që gjithashtu gjendet tek kamomili dhe tek vera e kuqe) përmbajnë antioksidantë që ndihmojnë në uljen e rrezikut të kancerit si dhe ndihmon në tretje dhe alergji.
Hidja është e armatosur me 18 nga aminoacidet më të rëndësishme, që ndihmojnë në formimin e më shumë se 50.000 proteinave në trup.
Disa nga vlerat e tyre shendetesore:
Ndihmojnë njerëzit që vuajnë nga pagjumësia. – Përbërësit e këtij fruti kanë efekt qetësues në trurin e njeriut duke e bërë atë më pak të prirur për të pasur probleme me pagjumësinë.
Janë të pasura me hekur dhe fosfor të cilët janë përbërësit kryesorë të qelizave të kuqe të gjakut – Nëse vuani nga anemia, hidet do të bëjnë të mundur që qarkullimi i gjakut të jetë më i mirë dhe po ashtu edhe furznimi i organeve me oksigjen.
Forcon kockat – Duke qënë se përmbajnë shumë minerale si kalciumi, fosfori, hekuri, do të kenë edhe këtë efekt tek kockat. Nëse vuani nga osteoporoza duhet patjetër t’i konsumoni.
Mban nën kontroll peshën – Kanë pak kalori, janë të pasura me proteina si dhe fibra. Do të ishin perfekte për të thyer urinë mes vakteve.
Forcojnë sistemin imunitar – Kjo pasi përmbajnë vitaminën C, A si edhe disa përbërës të tjerë organikë si edhe acide. Kanë edhe veti anti-oksidante.
Reduktojnë stresin dhe ankthin – Ndikojnë në sistemin hormonal duke bërë që të ulet niveli i hormoneve që lidhen me stresin.
Kanë ndikim pozitiv në lidhje me tumoret – Sipas disa studimeve kjo është e mundur falë efektit që kanë në lidhje me kapjen e radikaleve të lira edhe në qelizat tumorale. Efekti anti-oksidant do të ndihet edhe në lidhje me sëmundjet e zemrës.
Ndihmojnë në trajtimin e disa irritimeve të lëkurës si psoriaza, ekzemat, dhe aknet.
Përmirëson tretjen- Kjo shkaktohet nga niveli i lartë i fibrave që përmbajnë.
Detoksifikojnë gjakun – Pra largojnë prej tij të gjitha toksinat duke bërë të mundur të parandalohen shumë sëmundje.
Kujdes! Nëse vuani nga diabeti nuk duhet t’i konsumoni pasi përmbajnë një sasi të madhe karbohidratesh komplekse të cilat kanë efekt negativ në nivelin e sheqerit në gjak. Gjithashtu kujdes pasi njihen si një frut që mund të shkaktojë alergji.
