Nga DIOLA DOSTI
Industria e dietës dhe industria ’anti age’, janë dy industri multibillion dollarëshe. Fusha ‘anti moshe’ është si një tokë fertile për kundërshtime dhe skema të shpejta për rinimin e trupit, duke dhënë kështu një mal me keqinformime.
Edhe një person shumë mirë i informuar, shpesh gjendet në barriera nisur nga informacionet që merr. Dhe kur një kërkues shkencor merr përpara një mori me informacione, shpesh i duhet të luftojë për të gjetur të vërtetën. Marketet janë të mbushura me receta antimoshë apo suplemente ose linja kremërash anti moshë.
Në Amerikë, kjo industri kushton afro 88 bilion dollar kurse ajo globale, shkon në 292 billion dollarë. Kjo përfshin gjithcka që shitet si antiage, duke filluar që nga kremërat antimoshë e deri tek pancake me proteina që luftojnë plakjen.
Plakja nuk është e mirë për shëndetin, por për ekonominë, është!
Dhe në anën tjetër, të gjithë duan të jetojnë gjatë, por asnjë sdo të plaket!
Një nga rrugët e ngadalësimit të plakjes, është nëpërmjet aktivizimit të një proteine, e cila njihet si AMPK dhe që padyshim, ka një lidhje direkte me regjimin ushqimor.
AMPK është AMP activated protein kinase, një enzimë që vepron si një sensor për kafshët dhe bimët, njësoj si sensori i karburantit në makinë. Tregon se kur është momenti për të mbushur makinën me karburant. Ai gjithashtu tregon celësin në trupin tuaj nga magazinimi i dhjamit deri në djegien e tij për të ruajtuar balancën energjike. Kjo është arsyeja se përse AMPK nuk është thjesht një sensor master energjik por edhe një kontrollues. Sepse jo vetëm që kontrollon peshën trupore por edhe kontrollon edhe plakjen.
Kur një kafshë ose një bimë nuk ka mjaftueshëm ushqim, (si për shembull faza e errësirës tek bimët), AMPK hidhet në riorientimin e qelizës në gjendjen e konservimit dhe fillon ngacmimin e djegies së dhjamit.
Qelizat tona kanë një program riciklimi të quajtur autofagi. AMPK-ja njihet si factor i jetëgjatësisë dhe përfshin autofaginë në të cilën ‘pastron shtëpinë,’ pra trupin tonë. Me kalimin e moshës, AMPKja humbet. Nga pema evolutive e jetës, kemi kuptuar se mënyra më e mirë për të zgjatur jetën është që të agjërojmë ose të kemi ndalesa ushqimore. Aktivizmi i AMPK-së është një nga rrugët ose mekanizmat për këtë, sepse AMPKja me aktivatorët e saj, mund të ‘mashtrojë’ trupin me idenë e mosngrënies dhe aktivizimin e autofagisë.
Por cilat janë ushqimet që ndihmojnë aktivizimin e AMPK-së?
Në fakt, ka qindra bimë që aktivizojnë AMPK- në, por shumica e tyre janë toksike. Për shëmbull nikotina. Biopsia e yndyrës tregon se krahasuar me personat që nuk konsumojnë cigare, duhanpirësit kanë 5 herë më shumë aktivizimin të AMPK. Duket si cudi, sepse e dimë dhe patjetër jemi kundra duhanit.Por a ja vlen të marrim duhanin për të rritur sasinë e AMPK-së dhe të vdesin nga kanceri i mushkërive? Kurrsesi jo.
Prandaj kalojmë tek manaferrat barberry. Kjo sepse ato kanë përmbajtje të barberinës. Mund t’i gjeni shpesh në formë të tharë. Ato ndihmojnë dhe në reduktimin e kolestrolit të keq, triglicerideve, sheqerit dhe rezistencën ndaj insulinës. Në Kinë përdoret gjerësisht për të menaxhuar diabetin. Dy lugë caji me barberry tri herë në ditë ose një lugë gjelle, dy herë në ditë. Idealja është ngrënia e frutit të freskët. Kujdes sepse nuk këshillohen gjatë shtatëzanisë, ose gjatë gjidhënies.
Kumina e zezë
Është një tjetër ushqim që aktivizon AMPK-në. E përdorur në kuzhinat perëndimore. Ka më shumë se 1000 studime dhe literature mjekësore për këtë erëz, madje dhe duke përfshirë metaanaliza për humbje peshe, kontroll të tensionit, kolesterolit të keq dhe sheqerit. Dozimi tipik është 1 deri 2 gram në ditë ose një cerek lugë caji. Kjo erëz gjithashtu ul markerët e inflamacioneve si proteina C reactive dhe ka efekt shumë të mirë në sëmundje si astma, artriti rheumatoid, hashimotot etj. Madje sugjerohet dhe për personat që vuajnë nga gurët në veshka dhe simptomat e menopauzës.
Një tjetër ushqim që aktivizon AMPK-në është caji hisbisus pa lënë anash dhe uthullën e mollës. Po, sepse alkooli aktivizon AMPK-në, por me një mekanizëm tjetër. Trupi jonë detoksifikon alkolin në acid acetic por fillimisht e përdor energjinë pastaj e metabolizon atë. Pra AMPK-ja aktivizohet natyralisht në përgjigje të kësaj energjie. Para se alkoli të konvertohet në acid acetik, ka një intermediat toksik, si acetaldehyde i cili njihet si kancerogjen. Prandaj është e rëndësishme që në këtë rast të përdoret uthulla e mollës dhe jo alkooli si aktivizues i AMPK-së, Harvard Nurses Health Study gjeti se gratë që konsumonin një lugë gjelle vaj ulliri dhe uthull molle në sallatë 5 herë në javë ose më shumë, kanë risk 50 përqind më të ulët për atakk në zemër.
Ushqime të tjera që aktivzojnë AMPK – në janë ushqimet e pasura me fibra, por sidomos ushqimet e fermentuara si turshitë.
