Nga: ALTIN JOKA

Shumica e njerëzve do të kenë të paktën një lyth në një moment të jetës së tyre. Rreth 10% e popullsisë së rritur ka një lyth në çdo kohë të caktuar, dhe te nxënësit e shkollës, 20 %.

Për shkak se lythat zakonisht janë të padëmshme dhe shumica largohen brenda disa viteve, vendosja nëse t’i trajtoni ato apo jo mund të jetë një rebus. Nëse vendosni ta prisni, lythat mund të zmadhohen, të rriten në numër dhe të përhapen. Por nëse zgjidhni t’i trajtoni ato, terapia mund të jetë e kushtueshme, e dhimbshme dhe kërkon kohë. Përveç kësaj, njerëzit shpesh humbasin kohë në mjete juridike që nuk funksionojnë. Pra, le të sqarojmë konfuzionin dhe t’i hedhim një vështrim më të afërt lythave dhe çfarë të bëjmë me to.

Pse shfaqen lythat?

Lythat nuk shkaktohen nga një magji apo numerimi yjeve , por nga papillomavirusi njerëzor (HPV) që infekton shtresën e sipërme të lëkurës, duke e bërë atë të rritet me shpejtësi. Ai është ngjitës dhe transmetohet me prekje, kështu që ju mund ta kapni virusin duke ndarë peshqirë, brisqe ose sende të tjera të kujdesit personal, gjë që shpjegon shfaqjen e lartë tek fëmijët.

Meqenëse një lyth mund të marrë dy deri në gjashtë muaj për t’u zhvilluar pas ekspozimit dhe virusi mund të jetojë në sipërfaqe deri në gjashtë muaj, është e vështirë të dihet se nga ka ardhur.Lythat janë më të zakonshme në vendet e traumës si duart, rreth kapakeve te syve  dhe qafa.

Lythat e zakonshëm janë zakonisht 1-10 mm në madhësi dhe duken si gunga të vogla, me mish, ovale ose të rrumbullakëta të ngritura të vrazhda në prekje. Ata duken të ndryshëm në varësi të vendndodhjes. Për shembull, lythat e fytyrës rreth syve, buzëve dhe hundës shpesh duken super të dobëta dhe të gjata (lythat filiforme). Në të kundërt, lythat në shputa mund të jenë më të sheshta, me teksturë me guralecë dhe më të mëdha (lythat e mozaikut), ndërsa lythat e sheshta janë pothuajse të ngritura, rritje më të vogla 1-2 mm dhe shpesh shfaqen në dhjetëra në pjesën e pasme të duarve, krahëve, dhe fytyrën. Dhe, po, lythat mund të mbijnë në gjuhën tuaj.

Keqkuptime të zakonshme

Lythat identifikojnë shtrigat. Gjatë gjyqeve të magjisë në Salem të shekullit të 17-të, besohej se një lyth ishte një “shenjë djalli”, e cila justifikonte akuzimin e grave për magji. Një lyth mund të të vrasë.

Lythat kanë rrënjë. Ato rriten kryesisht në shtresën e sipërme të lëkurës dhe rrallëherë aq të thella sa dermisi , kjo është arsyeja pse ato janë kaq të dukshme dhe duken “të grumbulluara”. Nuk kanë rrënjë. Një mjek gjerman i shekullit të 17-të, Sennertus , i përshkroi ato si kodra të vogla .

Çfarë duhet bërë

Meqenëse lythat e zakonshme janë të padëmshme, përveç në vende të caktuara si shputat e këmbëve ose majat e gishtave, ku mund të shkaktojnë dhimbje, dhe studimet kanë treguar se 50% zgjidhen pas një viti dhe 70% në dy vjet, trajtimi nuk është një domosdoshmëri. Por nëse prisni, lythat mund të bëhen më të mëdha, mund të zhvillohen më shumë dhe nëse janë shumë të dukshme, mund të ndryshojnë mënyrën se si të tjerët ndërveprojnë me ju, duke ndikuar të gjitha në jetën tuaj të përditshme.

Nuk ka asgjë specifike që mund të ndihmoni trupin tuaj të pastrojë virusin, por është e mençur të qëndroni të shëndetshëm dhe të ruani një sistem të fortë imunitar . Në fakt, shumë njerëz vërejnë se lythat shfaqen kur ndihen të lodhur, të sëmurë ose të rraskapitur. Sigurohuni që të flini mirë, të hani një dietë të shëndetshme, të ushtroheni rregullisht dhe të reduktoni stresin. Nëse mjeku juaj e miraton, merrni parasysh disa përforcues imuniteti si tumeriku, vitamina C, zinku, astragalusi, manaferra dhe gjethet e ullirit,hudhra,qepa,hudhra,rigoni dhe erzat.

Sfida me trajtimin e lythave është se nuk ka një zgjidhje për të gjitha. Individët mund t’i përgjigjen mirë ose aspak terapive të ndryshme dhe shpesh mungojnë studimet e kontrolluara. Qëllimi i trajtimit është të vrasë drejtpërdrejt virusin, të shkaktojë një përgjigje të sistemit imunitar për ta luftuar atë, ose të dyja. Por mbani mend, trajtimet për lythat nuk funksionojnë gjithmonë. Lythat mund të kthehen në të njëjtin vend ose në një pjesë të ndryshme të trupit tuaj. Trajtimi është një angazhim dhe mund të jetë i dhimbshëm, të marrë shumë kohë, të kushtojë shumë dhe disa terapi mund të shkaktojnë dhëmbëza dhe rrallë çngjyrosje të lëkurës.

Por të paktën terapia është përmirësuar që nga vitet 1600 kur kokat e peshkut, gjaku i derrit, gjaku i hardhucave dhe dhjami i derrit ishin shtylla kryesore;

 Trajtimet e zakonshme të shekullit të 21-të përfshijnë:

Acidi salicilik është një lëndë e ngurtë e bardhë e nxjerrë fillimisht nga lëvorja e pemëve të shelgut që tani biosintetizohet në mënyrë komerciale. Është standardi i artë i terapisë së lythave dhe është shumë efektiv. Mund te perdoret aspirine e shtypur ose e lagur ,pas njomjes së lythit në ujë të ngrohtë për disa minuta, aplikohen disa pika acid salicilik 17% OTC dhe më pas mbulohen,ose aspirine.Procesi mund të zgjasë javë ose muaj të përdorimit të vazhdueshëm.

Krioterapia. Azoti i lëngshëm është trajtimi i dytë më i zakonshëm që përdor një lëng jashtëzakonisht të ftohtë të mbajtur në -320 gradë Fahrenheit (-195 gradë Celsius.) për të ngrirë dhe shkatërruar lythat. Në 50-70% të rasteve lythat eliminohen pas 3-4 trajtimesh. Kombinimi i acidit salicilik me krioterapinë është treguar të jetë edhe më efektiv. I ftohti ekstrem mund të shkaktojë shqetësim gjatë aplikimit dhe të rezultojë në flluska.

Cantharidin është një agjent fshikëz që rrjedh nga brumbuj (lëngu i vërtetë i brumbullit) dhe është përdorur për mijëra vjet nga kinezët për sëmundje të ndryshme. Një pikë vendoset në lyth dhe brenda 6-48 orëve formohet një flluskë, e cila mund të jetë e dhimbshme dhe zakonisht shërohet brenda një jave. Një pikë tjetër riaplikohet në intervale 1-3 javësh. Disa raportojnë shkallën e shërimit deri në 80% për lythat e zakonshme.

Tretinoin është një derivat i vitaminës A që përdoret kryesisht për aknet, por herë pas here përdoret për të trajtuar lythat e sheshta ose ato në zona të ndjeshme . Ajo funksionon duke irrituar lëkurën dhe duke provokuar sistemin imunitar. Është më pak irritues se acidi salicilik, azoti i lëngshëm ose kantaridina.

Laser. Lazeri me ngjyrë pulsuese synon dhe ngroh gjakun në enët e vogla që ushqejnë lythin, duke shkatërruar enët. Pa gjak, lytha vdes dhe bie. Nxehtësia gjithashtu mund të dëmtojë drejtpërdrejt virusin. Mund të shfaqen dhëmbëza. Terapia me lazer është një zgjedhje e mirë për lythat që nuk i përgjigjen terapive të tjera ose ndodhen në zona të ndjeshme. Kërkohen seanca të shumta.

Terapia imune. Ky trajtim përdor sistemin imunitar të pacientit për të luftuar lythat. Interferoni, i përdorur zakonisht në luftën kundër kancerit dhe sëmundjeve autoimune, injektohet direkt në lyth një ose dy herë në javë. Mund të duhen deri në tetë javë për një përgjigje të plotë. Ndonjëherë, një kimikat injektohet ose një proteinë e huaj si antigjeni candida, por të gjitha janë krijuar për të shkaktuar një reaksion alergjik ose inflamator, kështu që sistemi juaj alarmohet, njeh ndërhyrësin viral dhe e vret atë.

Hudhra. Fërkimi i përditshëm me një hudhër të prerë në mes është efektive

Uthulla e mollës. Përdorimi i uthullës së pafiltruar në përditshëmeri e zvogëlon lythin gradualisht.

Soda e bukës.Përdorni sodë buke duke e fërkuar lythin mirë për më shumë se 10 ditë.