Nga HYRIDA BASHA

Trupi ynë bashkëjeton me triliona baktere, viruse dhe kërpudha. Kolektivisht këto quhen mikrobioma. Bakteret dhe mikrobet në zorrën tonë ndihmojnë tretjen e ushqimeve dhe mbështesin sistemin tonë imunitar, po aq zemrën, shëndetin e trurit etj.

Disa prej tyre janë të lidhura speifikisht me disa sëmundje, pjesa tjeter lidhet me funksione të ndryshme të trupit. Mikrobioma nuk është vetëm në zorrë, ajo është e përhapur në lëkurë, rrugët e frymëmarrjes, mushkëri, organe genitale.

Më shumë kemi baktere sesa qeliza. Pra kemi rreth 40 trilion qeliza bakteriale ndërkohë që janë rreth 30 trilion qeliza humane. Në këto 40 trillion baktere ka mbi 1000 lloje të ndryshme në zorrë.

Nëse i peshojmë këto arrijnë peshën 1-2 kg, aq sa praktikisht peshon truri. Pra ato funksionojnë si një organ në trupin tonë duke luajtur rol thelbësor në shëndet. Njeriu është përshtatur të jetojë me këto baktere për miliona vjet, e po ashtu nga ana tjetër këto baktere kanë mësuar të luajnë rol të rëndësishëm. Mikrobioma e zorrës është më e rrezikuara për hir të ushqimeve që konsumojmë. Ato janë aktive që në momentin e lindjes tonë.

Ka studime që tregojnë se ne takohemi me bakteret që në mitër. Një takim i parë konsiderohet dhe ai gjatë procesit të lindjes nëpërmjet kanalit të lindjes.

Gjatë rritjes, mikrobioma fillon të diversifikohet duke prodhuar tipe të ndryshme bakteresh. Sa më e lartë llojshmëria e baktereve aq më e shëndetshme konsiderohet.

Ja disa mënyra sesi mikrobioma gjatë diversifikimit ndikon në organizmin tonë:

Tretjen e qumështit të gjirit. Disa baktere menjëherë rriten në zorrën e bebit dhe quhen Bifidobactere. Këto baktere tresin dhe shpërbashkojnë sheqernat që gjenden në qumështin e nënës në mënyrë natyrale dhe janë sheqerna të rëndësishëm për rritjen.

Tresin fibrat. Bakteret e bëjnë këtë process duke prodhuar acide yndyrore varg shkurtër që janë shumë të rëndësishme për zorrën. Fibrat ndihmojnë në parandalimin e mbipeshës, diabetit, sëmundjeve të zemrës dhe kancerin.  

Ndihmojnë sistemin imunitar. Duke komunikuar me qelizat imunitare, zorra mund të kontrollojë tupin në përgjigjet ndaj infeksioneve.

Ndihmon shëndetin e trurit. Studime të shumta kanë treguar se mikrobioma intestinale ka një kontroll të madh në Sistemin Nervor Qendror i cili sigurisht ndikon në funksionet e trurit. Disa baktere prodhojnë kimikate që quhen neurotransmetues. Serotonina është një neurotransmetues antidepresiv që kryesisht prodhohet në zorrë. Po ashtu zorra, fiziologjikisht, është e lidhur me miliona nerva. Mikrobioma kontrollon mesazhet që përcillen në tru nga nervat.

Nga studimet është treguar se njerëz me probleme të ndryshme psikologjike kanë specie të ndryshme bakteresh në zorrë krahasuar me njerzit e shëndetshëm.

Kontrollon peshën. Një disbalancë e baktereve të shëndetshme me ato të pashëndetshme quhet disbiozë dhe kontribuon në rritje të peshës. Studime janë bërë edhe në mikrobiomën e binjakëve dhe është vënë re se sigurisht mikrobioma është e ndryshme ndaj mund të ndodh se njëri prej binjakëve mund të jetë obez e tjertri jo. Kjo tregon se diferencat në mikrobiomë nuk janë genetike.

Luan rol edhe në sëmundjen e zorrës së irrituar (IBS) dhe sëmundjen e zorrës së inflamuar (IBD). Fryrjet, dhimbjet, krampet abdominale që këto sëmundje shkaktojnë, vijnë për hir të disbiozës.

Mikrobet prodhojnë gaz dhe kimikate të tjera të cilat sjellin për pasojë parehati intestinale. Disa Bifidobactere dhe Lactobacille të cilat gjenden në probiotik dhe kos, ndihmojnë dhe parandalojnë sëmundje të zorrës.

Ndihmon shëndetin e zemrës. Një studim i kryer në 1500 njerëz theksoi se mikrobioma e zorrës luan rol thelbësor në rregullimin e kolesterolit HDL që konsiderohet i mirë dhe quhet lipoproteinë me densitet të lartë si edhe të triglicerideve. Disa specie të pashëndetshme në zorrë rrisin shanset për sëmundje të zemrës duke prodhuar trimethylamine N-oxide (TMAO), një kimikat I cili bllokon arteriet duke stimuluar atak kardiak. Disat ë tjera konvertojnë kolinën dhe L-karnitinën, elementë që gjenden në mishin e kuq dhe ushqime shtazore, në TMAO duke rritur rriskun për sëmundjet të zemrës.

Ndihmon dhe parandalon diabetin. Kontrollojnë sheqerin në gjak. Në një studim me 33 foshnja të cilat kishin risk të lartë genetik për të zhvilluar diabet të tipit 1, u vu re se diversiteti i mikrobiomës ulej drastikisht para zhvillimit të këtij tipi diabeti ndërkohë që zhvilloheshin lloje bakteresh të pashëndetshme.

.