Nga ALTIN JOKA

Pse autizmi paraqitet ndryshe tek femrat në krahasim me meshkujt dhe cfarë duhet te kenë kujdes?!

Çrregullimi i Spektrit të Autizmit (ASD) është një gjendje neurozhvillimore që historikisht është diagnostikuar kryesisht në fëmijëri dhe kryesisht te meshkujt e bardhë. Meqenëse pjesa më e madhe e hulumtimit bazohet kryesisht tek djemtë e bardhë, kjo do të thotë se shumë gra të rritura kanë kaluar gjithë jetën e tyre të padiagnostikuar si autikë. Si rezultat, djemtë dhe burrat autikë kanë katër herë më shumë gjasa të diagnostikohen me çrregullime të spektrit të autizmit sesa vajzat dhe gratë.

Një nga arsyet për këtë është se gratë kanë tendencë të maskojnë deri në 3-4 herë më shumë se burrat, kjo është arsyeja pse gratë autike anashkalohen. Ky fenomen kërkon një përpjekje të vazhdueshme për të maskuar simptomat e dikujt. Kjo përpjekje shpesh rezulton në lodhje fizike dhe ankth ekstrem.

Gratë autike janë të shkëlqyera në maskimin e nevojave të tyre, sepse, siç jane mësuar që në moshë të re, të durojnë, të shtyjnë veten përtej asaj që ndihet rehat dhe t’i vendosin nevojat e të gjithve mbi tonat. Për këtë arsye, autizmi shpesh shfaqet shumë ndryshe tek femrat sesa tek meshkujt. 

Gratë zakonisht maskojnë nevojat e tyre dhe janë mësuar që në moshë shumë të re të jenë të shoqërueshme, të kënaqin të tjerët, të kenë kontakt me sy dhe të jenë dëgjuese aktive. Këto janë disa nga çështjet kryesore që janë të vështira për t’u bërë dhe mbajtur nga njerëzit autikë. 

Shumë gra mësohen se kjo është mënyra e vetme sesi shoqëria do të vlerësojë dhe se kështu sigurojmë që të bëhen gratë më të dëshirueshme për partnerët ose punëdhënësit e mundshëm. Nga ana tjetër, meshkujt shpesh mësohen vetëm për të qenë vetvetja dhe shumë pak rëndësi i kushtohet aftësive të tyre komunikuese në krahasim me femrat.

Këtu janë 13 shenjat delikate autike tek gratë e rritura që duhet të dini:

1. Ankth intensiv social

Gratë autike përjetojnë ankth të konsiderueshëm social kur duhet të shoqërohen me të tjerët dhe priren të ndihen të rraskapitura nga aktivitetet më të zakonshme. Kjo mund të përfshijë shkuarjen në zyrë, takimet, ngjarjet e punës, vështirësitë në ushtrimet e krijimit të ekipit, pjesëmarrjen në mbledhje familjare, përpjekjen për të shijuar festa pa drogë ose alkool, pjesëmarrjen në dasma etj. Nëse një grua po lufton vazhdimisht me aspekte të jetës së saj shoqërore, kjo mund të tregojë se ajo është neurodivergjente.

2. Mer kafen e mengjesit vetëm nga e njëjta kafene

“Nuk mund të pij kafe nga askund, përveç Starbucks, pasi shoh që kafenetë e tjera janë zgjedhje të pasigurta, pasi edhe e njëjta porosi mund të shijojë kaq shumë në varësi të kafenesë dhe baristës”. Gratë autike priren të luftojnë për të provuar vende të reja dhe preferojnë qëndrueshmëri, prandaj kjo është një shenjë shumë delikate që mund të tregojë se dikush është autik.

3. Lufton  të krijojë ose të mbajë miqësi, por ka një ose dy miq të ngushtë

Ndërsa gratë neurotipike priren të kenë grupe më të mëdha miqsh, gratë autike priren të kenë disa miqësi të ngushta dhe intensive. Gratë autike i vlerësojnë miqësitë po aq sa edhe bashkëmoshatarët e tyre neurotipikë. Megjithatë, ne mund të hasim probleme në krijimin dhe mbajtjen e miqve. Ka prova që sugjerojnë se gratë autike, në veçanti, mund të kenë vështirësi në interpretimin e hollësive sociale që sjellin miqësia, e cila përfshin reagimin ndaj konfliktit social. 

4. E ka të vështirë të shprehë ndjenjat

1 në 5 persona autikë kanë aleksitimi, dhe kjo është veçanërisht e zakonshme tek gratë autike. Ato shpesh mund të ndihen sikur nuk mund të gjejnë fjalët e duhura për të shprehur ndjenjat duke menduar se është e gabuar ose fyese.

5. Mendon tepër ose fikson diçka që dikush ka thënë

Hiperfokusimi, është i zakonshëm në mesin e njerëzve autikë, dhe kështu gratë autike mendojnë shumë për situatat më të parëndësishme dhe mund të fiksohen në diçka specifike që dikush ka thënë.

6. E ka të vështirë të heqë dorë nga gjërat ose marrëdhëniet

Mund të jetë sfiduese për një grua me autizëm të lërë mbrapa në harresë kujtimet dhe përvojat. Edhe pse mund të ketë ndodhur kohë më parë, përseri i intereson ta rikujtojë .

7. Shikon të njëjtin film apo shfaqje për t’u ngushëlluar

Gratë autike ose neurodivergjente kanë më shumë gjasa të shohin të njëjtin shfaqje televizive ose film pa pushim, ose ta kenë atë në sfond, pasi i bën të ndihen të ngushëlluar që nuk ka surpriza.

8. Lufton me mëmësinë ose ka frikë të ketë fëmijë

Gratë autike, veçanërisht nënat autike, rrallëherë pranohen, mbështeten ose hulumtohen. Grave autike nuk u ofrohet pothuajse asnjë mbështetje, veçanërisht sepse shumë prej tyre diagnostikohen vonë si të rritur, dhe kështu, perspektiva për t’u bërë nënë është një koncept i frikshëm. Shumë gra autike zgjedhin të mos bëhen nëna, dhe ato që bëjnë janë duke luftuar shumë më tepër se moshataret e tyre neurotipike.

9. Lufton me ndjenjat apo problemet e periodave

Gratë autike kanë më shumë gjasa të kenë përvoja negative me menstruacionet, veçanërisht ndjeshmëritë shqisore të ndjesisë së tamponit ose tamponit kundër ose në lëkurën tuaj. 

10. Urren surprizat

Shumë gra neurotipike duan të befasohen nga të dashurit e tyre, por shumica e grave autike i urrejnë kategorikisht surprizat. Surprizat i  bëjnë të ndihen në teh, dhe nuk ndihen kurrë të përgatitura për sasinë e ndërveprimit shoqëror që kërkohet në një festë surprizë dhe kurrë nuk di si të reagojë!

11. Mban gjithmonë syze dielli

Gratë autike fshihen në pamje të qartë, dhe ato shpesh shihen duke mbajtur syze dielli, edhe kur dielli nuk shkëlqen. Njerëzit autikë janë të ndjeshëm ndaj dritës, kështu që syzet e diellit i ndihmojnë të përballojmë këtë ndjeshmëri.

12. Ka interesa intensive ‘të pranueshme nga shoqëria’ si pjekja, gatimi, grimi dhe moda.

Arsyeja kryesore pse kaq shumë gra autike janë nën radar është sepse interesat e tyre të veçanta janë më të pranuara nga shoqëria. Shumë gra autike kanë interesa intensive të veçanta për grimin, modën, bukurinë, kujdesin e lëkurës, pjekjen ose gatimin. Meqenëse këto zakonisht lidhen me interesat femërore, ato shpesh anashkalohen. Megjithatë, është intensiteti i këtyre interesave që i dallon gratë autike nga bashkëmoshatarët e tyre neurotipikë.

13. Shmang konfrontimin

Një tjetër shenjë delikate e autizmit tek gratë është se ato priren të shmangin konfrontimin, me një pjesë kritike të kësaj është vështirësia e lindur për të bërë kontakt me sy. Për më tepër, shumë gra autike përjetojnë histori të ndjeshmërisë ndaj refuzimit dhe frikës, dhe kështu, për ta parandaluar këtë, priren të shmangin konfliktin dhe konfrontimin.

Lexoni shenjat tuaj dhe nëse keni pjesën dërmuese të tyre atëhere peshojini mundësitë e autizmit tuaj të fshehtë