Çdo sekondë, mbi 300 kilogramë kimikate toksike hidhen në mjedisin tonë nga industritë anembanë globit. Përfytyroni peshën e një pianoje të madhe, e derdhur çdo sekondë në tokë, ajër dhe ujë – dhe ky numër rritet çdo vit.

Ky “ushtri e padukshme” ndotësish po depërton në jetën tonë në mënyra që shpesh as nuk i vëmë re. Sot, bota përballet me mbi 10 milionë ton mbetje toksike në vit, prej të cilave 2 milionë janë substanca të njohura kancerogjene.

Sa serioz është ky rrezik? Dhe si mund të mbrohemi ne dhe familjet tona?

Shkenca pas toksinave: Pse janë kaq të rrezikshme

Ekspozimi i vazhdueshëm ndaj toksinave mjedisore ndodh përmes frymëmarrjes, ushqimit apo kontaktit me lëkurën. Këto substanca akumulohen në indet e trupit dhe mund të shkaktojnë dëme të rënda.

Studimet i lidhin toksinat me sëmundje të zakonshme si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, kanceri, çrregullimet autoimune dhe demenca. Disa prej tyre njihen edhe si obezogjenë (që nxisin obezitetin) dhe autogjenë (që nxisin sëmundje autoimune).

Shkaku më i rrezikshëm? Efektet e tyre janë graduale dhe të vështira për t’u zbuluar, duke bërë që shumë njerëz të vuajnë pasojat për vite të tëra pa e kuptuar.

Si dëmtojnë toksinat shëndetin?

Toksinat dëmtojnë trupin në mënyra të ndryshme:

• Dëmtim qelizor: Sulmojnë ADN-në dhe membranat qelizore.
• Stres oksidativ dhe inflamacion kronik: Nxisin plakje të parakohshme dhe sëmundje.
• Çrregullime hormonale: Kimikatet që ndërhyjnë në sistemin endokrin mund të ndikojnë në fertilitet, metabolizëm, sistemin imunitar dhe zhvillimin e fëmijëve.
• Sëmundje neurologjike: Toksina si plumbi dhe merkur ndërlidhen me vonesa në zhvillim, humbje kujtese dhe çrregullime si autizmi apo ADHD.

Pse toksinat janë të rrezikshme edhe në doza të vogla?

Imagjinoni trupin tuaj si një kovë. Çdo ditë, në të derdhen toksina nga ushqimi, ajri, produktet e përditshme, madje edhe stresi.

Organizmi ka mënyra natyrore për të “kulluar” këto toksina – përmes mëlçisë, veshkave dhe lëkurës. Por nëse “kova” mbushet shumë shpejt, shfaqet ngarkesa toksike. Atëherë, ndiheni të lodhur, të turbullt dhe të sëmurë. Trupi nuk po ia del të përballojë.

Toksinat më të rrezikshme të mjedisit

Metalet e rënda

1. Plumbi – Dëmton sistemin nervor, veçanërisht te fëmijët.
2. Merkuri – Ndodhet në disa lloje peshku dhe mbetje industriale; shkakton dëmtime neurologjike.
3. Kadmiumi – Shkakton dëme në veshka, mushkëri dhe eshtra.
4. Arseniku – Prezent në ujin e ndotur dhe disa ushqime; lidhet me kancerin dhe dëmtimet kardiake.
5. Kromi (forma hexavalente) – I rrezikshëm për mushkëritë dhe lëkurën, kancerogjen.

Kimikatet e përditshme

• Ftalatet – Në plastika dhe kozmetikë; lidhen me infertilitet dhe astmë te fëmijët.
• BPA (Bisfenol A) – Në shishe plastike dhe kanaçe; shkakton çrregullime hormonale dhe rrit rrezikun për kancer.
• Organofosfatet – Përdoren në bujqësi; ndikojnë te sistemi nervor dhe lidhen me autizmin dhe çrregullimet hormonale.
• Parabenët – Konservues në kozmetikë; ndikojnë në sistemin hormonal dhe lidhen me kancerin e gjirit.
• Dioxinat – Nënprodukte të djegies industriale; shkaktojnë çrregullime të sistemit imunitar.
• PFAS – Në tiganë që nuk ngjisin dhe rroba të papërshkueshme nga uji; lidhen me infertilitetin dhe kancerin.
• Oksibenzoni – Përdorur në kremra dielli; çrregullon hormonin dhe dëmton ekosistemin detar.
• Ngjyruesit sintetikë – Të përdorur në ushqime dhe pije; lidhen me hiperaktivitet dhe kancer.

Si të mbroheni: Këshilla praktike për detoksifikim

► Ul ekspozimin

• Zgjidhni ushqime organike dhe të freskëta, jo të konservuara.
• Shmangni plastikën për ruajtjen e ushqimeve. Përdorni qelq, çelik ose qeramikë.
• Përdorni produkte kozmetike dhe pastrimi pa aromë të shtuar.
• Filtroni ujin e rubinetit dhe ndërroni tiganët me sipërfaqe të dëmtuara.
• Shmangni produktet me kode riciklimi 3, 6 dhe 7 – zakonisht përmbajnë EDC.

► Përkrah detoksifikimin natyror të trupit

• Hani çdo ditë:
  • Perime me gjethe jeshile: 2-3 porcione
  • Berries (manaferra, boronica): 1-2 porcione
  • Perime krucifere (brokoli, lakër): 1-2 porcione
  • Barishte të freskëta (nenexhik, majdanoz): 1 dorë
• Pini shumë ujë – 15 gota/ditë për meshkujt, 11.5 për femrat
• Flini 7–9 orë në natë – gjumi është detoks për trurin
• Ushtroni rregullisht, derdhni djersë – një mënyrë natyrale për të nxjerrë toksina
• Bëni sauna ose banja me kripë Epsom (2-3 herë në javë)
• Provoni brushim të thatë të trupit për të stimuluar limfën

Në fund të ditës…

Ne nuk mund ta kontrollojmë gjithmonë ajrin që marrim frymë apo tërësisht mjedisin ku jetojmë. Por mund të kontrollojmë shumë nga zgjedhjet që bëjmë çdo ditë: çfarë hamë, çfarë vendosim në lëkurën tonë, si pastrojmë shtëpinë dhe si kujdesemi për trupin tonë.

Ndotja toksike është një realitet i padukshëm por i fuqishëm. Vetëm duke vepruar me vetëdije dhe informim, mund të mbrojmë shëndetin tonë dhe të brezave që vijnë.