Shumë prej nesh pretendojnë se dëshirojnë të jetojnë deri në 100, por jo gjithmonë bëjmë atë që duhet për të rritur shanset tona për të arritur atje.
Ka njerez qe kane kaluar vite duke studiuar dhe shkruar për zakonet tradicionale italiane për të jetuar la dolce vita. Kur bëhet fjalë për tejkalimin e jetëgjatësisë mesatare, nuk mund të mos frymëzohemi nga banorët e Sardenjës, veçanërisht nga Ogliastra, Barbagia di Ollolai dhe Barbagia e Seulos. Ato përfshijnë atë që quhet “Zonë Blu”, një zonë e botës ku njerëzit priren të jetojnë jetë jashtëzakonisht të gjatë.
Studiuesi i Jetëgjatësisë Dr. Giovanni Mario Pes dhe kolegët e tij zbuluan se njëqindvjeçarët e lumtur dhe produktivë nuk ishin më të jashtëzakonshëm në këtë pjesë të Sardenjës. Në krahasim me pjesët e tjera të botës, ka më shumë njerëz këtu që festojnë ditëlindjet e tyre të 100-ta dhe më gjerë.
Ju mund të mendoni se vetëm gjenet e mira janë të nevojshme për të qenë në gjendje të jetojnë deri në 100. Por ky shkrim ofron një tregim më shpresëdhënës për ata prej nesh që mund të mos jenë aq me fat. Ndërsa gjenetika ka njëfarë ndikimi në jetëgjatësinë, ato me shumë gjasa përbëjnë vetëm rreth 20% deri në 25% të dallimeve në jetëgjatësi.
Zakonet e stilit të jetesës – të cilat ne mund t’i kontrollojmë – drejtojnë pjesën tjetër. Dhe ne mund të mësojmë nga traditat kulturore dhe zakonet e stilit të jetesës që kanë ruajtur pleqtë e Sardenjës.
Këtu janë disa praktika që mund të lidhen me jetëgjatësinë e tyre të jashtëzakonshme – dhe mund të na ndihmojnë ne të tjerët të jetojmë jetë më të gjatë dhe më të shëndetshme.
1. Ditët e tyre janë natyrshëm plot me aktivitet fizik
Njerëzit e kësaj zone blu të Sardenjës nuk kanë nevojë për një stërvitje rraskapitëse në mëngjes, e ndjekur nga një ditë inercie. Në vend të kësaj, ata vazhdimisht lëvizin trupin e tyre gjatë kryerjes së detyrave të zakonshme.
Peizazhi kodrinor ofron shumë mundësi për të rritur rrahjet e zemrës dhe për të forcuar muskujt e këmbëve pa pasur nevojë për një rutine ose shkallë mekanike. Aktivitetet në natyrë si bariu, bujqësia, kopshtaria, ecja dhe kërkimi i ushqimit për zarzavate dhe kërpudha të egra djegin kalori dhe mbajnë trupin dhe mendjen të fortë.
Hulumtimet kanë zbuluar se aktiviteti fizik ka një ndikim të madh në shëndetin dhe jetëgjatësinë, kështu që ka kuptim të ndiqet shembulli i Sardenjës në këtë drejtim.
Mund të mos kemi të gjithë fatin të jetojmë në një mjedis ku mund të jemi aktiv gjatë gjithë ditës pa u përpjekur, por mund të gjejmë mundësi për të rritur aktivitetin fizik duke bërë një shëtitje të shpejtë të përditshme, duke u ngritur nga divani gjatë reklamave televizive dhe duke marshuar në vend, dhe duke marrë shkallët në vend të një ashensori sa herë që është e mundur.
2. Sardenjët ‘hanë ushqime të freskëta dhe të gatuara në shtëpi’
Nuk do të gjeni shumicën e pleqve në këtë Zonë Blu që hanë një hamburger të ushqimit të shpejtë me njërën dorë në timon. Nuk ka gjasa që ata të gjenden duke paguar qindra euro për një vakt të shijshëm në një restorant me pesë yje.
Ata tradicionalisht kanë zgjedhur përbërësit e rritur në vend dhe kombinime të thjeshta ushqimore sezonale të bëra në kuzhinat e tyre pa pajisje që bëjnë punën për ta. Qëndrimi besnik ndaj këtyre traditave të kuzhinës dhe praktikave dietike ka një efekt pozitiv jo vetëm në trupin e tyre, por edhe në mirëqenien e tyre.
Sardenjët priren të hanë ushqime të freskëta, të gatuara në shtëpi. Nuk ka aditivë ose konservues kur ata bëjnë makaronat ose bukën e tyre, si buka pistoccu ose buka e thartë su coccoi.
Ata hanë mish vetëm katër ose pesë herë në muaj. Pjesa më e madhe e proteinave të tyre vjen nga fasulet, një burim i pasur me fibra dhe lëndë ushqyese të tjera të rëndësishme.
Ata tradicionalisht kanë zgjedhur përbërësit e rritur në vend dhe kombinime të thjeshta ushqimore sezonale të bëra në kuzhinat e tyre.
Një ose dy gota verë të kuqe lokale Cannonau me pak bukë dhe djathë është një meze e lehtë e ndarë me miqtë në një moment festiv relaksi.
Një mënyrë për të shmangur tundimin e zakonshëm për të ngrënë ushqim të shpejtë në arrati është të përgatisni receta të thjeshta si makarona sardineze fagioli ose supë minestrone gjatë fundjavës dhe të mbani një tas me fruta të freskëta gjithmonë pranë banakut të kuzhinës.
3. Ata qëndrojnë aktivë në shoqëri me kalimin e moshës
Sardenjët më të vjetër raportojnë nivele të larta të mirëqenies psikologjike dhe nivele të ulëta të simptomave depresive, pjesërisht falë qëndrueshmërisë së tyre dhe lidhjeve sociale.
Pleqtë e kësaj pjese të ishullit nuk janë të izoluar. Në vend të kësaj, ata gëzojnë një rol të rëndësishëm si brenda familjeve të tyre ashtu edhe në komunitetin e gjerë. Atyre u jepet një vend i nderuar në tryezën e familjes. Mençuria e tyre vlerësohet nga brezat e rinj.Sardenjët më të vjetër raportojnë nivele të larta të mirëqenies psikologjike dhe nivele të ulëta të simptomave depresive, pjesërisht falë qëndrueshmërisë së tyre dhe lidhjeve sociale.
Ata gjejnë qëllimin dhe solidaritetin në aktivitetet e përbashkëta, si ushqimet e përbashkëta, ceremonitë fetare, një lojë bocce (e ngjashme me bowling në lëndinë), kopshtari ose thjesht duke u shoqëruar me njëri-tjetrin për një bisedë të gjatë dhe një dozë të qeshur që redukton stresin.
4. Ata ruajnë një ndjenjë shpirtërore
Banorët e moshuar të Sardenjës dhe pjesëve të tjera të Italisë priren të jenë fetarë. Disa kërkime kanë treguar që lutja dhe shpirtërorja mund të jenë përgjegjëse për kënaqësinë nga jeta ndërsa plakemi. Ndërveprimi social i lidhur me shërbimet fetare gjithashtu kontribuon në një këndvështrim pozitiv për jetën.
Jo të gjithë i përmbahen një feje formale dhe nuk keni nevojë për të mësuar nga njëqindvjeçarët sardenë. Merrni parasysh mënyra alternative për të fituar një ndjenjë shpirtërore, si p.sh. bashkimi në një seminar meditimi, zhvillimi i një praktike joga ose fillimi i një klubi librash frymëzues.
Autore: Raeleen D’Agostino Mautner, Ph. D. e cila është një shkrimtare dhe autoritet i botuar gjerësisht mbi mënyrat për të adoptuar traditat kulturore italiane për të rritur kënaqësinë dhe mirëqenien personale. Ajo është autore e “45 mënyra për të jetuar si një italian: Tradita të vetë-kujdesit të frymëzuar nga Italia për lumturinë e përditshme”, “Të jetosh la Dolce Vita: Sekretet italiane për të jetuar një jetë të shëndetshme, pasionante dhe të ekuilibruar mirë”, dhe “Limonët në Limoncello: Nga Humbja në Rilindjen Personale me ëndjen e Italisë”.
